ชลประทานน้ำเค็ม

ที่มาการต่อยอดโครงการ :

ลักษณะทั่วไป

โครงการพัฒนาและการส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งทะเลรอบอ่าวคุ้งกระเบน เป็นส่วนหนึ่งของศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อสนองพระบรมราโชบายในการพัฒนาและศึกษาการใช้ประโยชน์พื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนฯ ได้ขออนุญาตใช้พื้นที่ป่าสงวนเสื่อมโทรมรอบอ่าวคุ้งกระเบน ประมาณ ๑,๖๕๐ ไร่ โดยแบ่งพื้นที่เป็นพื้นที่เลี้ยงกุ้งทะเล ๑๐๔ แปลง จำนวน ๗๒๘ ไร่ เพื่อให้ราษฎร ๑๑๓ ครอบครัวประกอบอาชีพเลี้ยงกุ้งกุลาดำ พื้นที่อนุรักษ์ป่าชายเลนรอบอ่าว ประมาณ ๖๑๐ ไร่ที่เหลือพื้นที่บ่อสาธิต พื้นที่ปลูกป่าชายเลนเพื่อการฟื้นฟู และพื้นที่ด้านสาธารณูปโภคต่างๆ อีก ๓๑๒ ไร่

วัตถุประสงค์

๑.แก้ปัญหาขาดแคลนน้ำทะเลที่มีคุณภาพเหมาะสมต่อการเลี้ยงกุ้งทะเลรอบอ่าวคุ้งกระเบนและการแพร่ระบาดของโรคกุ้งทะเล

๒.เพิ่มศักยภาพในการผลิตกุ้งทะเลรอบอ่าวคุ้งกระเบนให้เกิดความยั่งยืนตลอดไป

๓.พัฒนาการเลี้ยงกุ้งทะเลรอบอ่าวคุ้งกระเบนให้อยู่ในสภาพดีเพื่อให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศน์วิทยาในอ่าวคุ้งกระเบน

๔.รักษาสิ่งแวดล้อมของอ่าวคุ้งกระเบนให้อยู่ในสภาพดี เพื่อให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศน์วิทยาในอ่าวคุ้งกระเบน

๕.เพื่อจัดทำโครงการตัวอย่างสำหรับการพัฒนาระบบชลประทานน้ำเค็มเพื่อการเลี้ยงกุ้งทะเลในพื้นที่อื่นๆ

รูปแบบโครงการ

ระบบชลประทานน้ำเค็มเพื่อการเลี้ยงกุ้งทะเลอ่าวคุ้งกระเบน เป็นรูปแบบการจัดระบบน้ำเค็มที่มีคุณภาพเหมาะสมสำหรับการเลี้ยงกุ้งทะเลและรวบรวมน้ำที่ผ่านการเลี้ยงกุ้งทะเลทำการบำบัดคุณภาพน้ำก่อนระบายลงสู่อ่าวคุ้งกระเบน มีรายละเอียดการก่อสร้างระบบชลประทานดังนี้

ระบบส่งน้ำทะเล

ท่อรับน้ำทะล

ระบบรองรับน้ำทะเลจากท่อแรงดันสูง HPDE เส้นผ่าศูนย์กลางขนาด ๑.๐๐ เมตรจำนวน ๖ แถว ฝังใต้ท้องทะเลห่างจากชายฝั่งประมาณ ๓๕๐ เมตร เข้าสู่อาคารโรงสูบน้ำบนชายฝั่งอาคารโรงสูบน้ำ เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กใช้สำหรับสูบน้ำทะเลโดยมีส่วนเก็บกักน้ำทะเลอยู่ใต้ดินลึกประมาณ ๑๑.๕๐ เมตร สามารถรับน้ำทะเลได้ประมาณ ๔,๖๕๐ ลบ.ม. และระบายน้ำส่งต่อไปด้วยเครื่องสูบน้ำกำลังสูงขนาด ๒๐๐ แรงม้า จำนวน ๘ เครื่อง แต่ละเครื่องสามารถระบายน้ำได้ ๑.๒๕ ลบ.ม. ต่อวินาที โดยไหลผ่านไปตามแนวท่อส่งน้ำ HPDE เส้นผ่าศูนย์กลางขนาด ๑.๐๐ เมตร จำนวน ๒ ท่อไปยังบ่อพักน้ำขนาด ๓,๐๐๐ ลบ.ม.

คลองส่งน้ำ คลองส่งน้ำทะเลเข้าสู่พื้นที่เลี้ยงกุ้งทะเลรอบอ่าวคุ้งกระเบนเป็นคลองคอนกรีตรองรับน้ำทะเลจากบ่อพักน้ำ

มีความยาวตลอดโครงการประมาณ ๘,๘๒๐ เมตร และไหลลงบ่อเลี้ยงโดยแรงโน้มถ่วงของโลก

-คลองส่งน้ำสาย (สาย M) มีความกว้าง ๑๒ เมตร ยาวประมาณ ๖,๖๒๐ เมตร สำหรับรับน้ำและจ่ายน้ำทะเลให้เกษตรกรในพื้นที่ส่วนบน ของโครงการ (ด้านทิศเหนือ)

-คลองส่งน้ำสายกลาง (สายIR ) มีความกว้าง ๘ เมตร ยาวประมาณ ๑,๖๒๐ เมตร สำหรับรับและจ่ายน้ำทะเลให้เกษตรกรในพื้นที่ส่วนกลางของโครงการทั้งหมด (ตอนกลางของทิศใต้)

-คลองส่งน้ำสายย่อย (สาย IR-IR) มีความกว้าง ๕ เมตร ยาวประมาณ ๕๘๐ เมตร สำหรับรับน้ำและจ่ายน้ำทะเลให้เกษตรกรในพื้นที่ตอนล่าง (ด้านทิศใต้)

-คลองส่งน้ำสายซอย เนื่องจากพื้นที่เลี้ยงมีขนาดใหญ่จึงจำเป็นต้องมีคลองส่งน้ำสายซอยแยกออกจากคลองส่งน้ำสายใหญ่ซึ่งเกษตรกรแต่ละรายดำเนินการเอง

ระบบบำบัดน้ำทิ้ง

ระบบบำบัดน้ำทิ้งของโครงการเป็นการใช้ศักยภาพของธรรมชาติที่มีอยู่เพื่อบำบัดคุณภาพน้ำให้เหมาะสมต่อสิ่งมีชีวิตในแหล่งน้ำ โดยมีการบำบัดน้ำทิ้งดังนี้

๑.บ่อกักเลนของเกษตรกรจะตกตะกอนสารแขวนลอย ส่วนน้ำใสจะไหลล้นเข้าสู่คลองบำบัดน้ำโครงการฯ

๒.ระบบเติมอากาศในคลองบำบัดน้ำ ทำการติดตั้งเครื่องเติมอากาศขนาด ๕ แรงม้า จำนวน ๒๔ ชุด ตลอดแนวคลองรับน้ำทิ้งซึ่งเป็นการบำบัดน้ำทิ้งทางกายภาพ ดำเนินการควบคู่กับการบำบัดโดยชีวภาพ เพื่อเป็นการเสริมประสิทธิภาพ การบำบัดคุณภาพน้ำทิ้งให้ได้มาตรฐาน ก่อนระบายผ่านคลองตกตะกอนลงสู่อ่าวคุ้งกระเบน

๓.คลองตกตะกอนซึ่งจะรองรับน้ำทิ้งที่ระบายจากการเลี้ยงกุ้งทะลและผ่านการบำบัด โดยการเติมอากาศแล้วเพื่อให้เกิดตะกอน ส่วนระบบบำบัดน้ำทิ้งจะเป็นการบำบัด โดยชีวภาพซึ่งมีกิจกรรมการเลี้ยงหอยการอนุรักษ์หญ้าทะเลหรือสาหร่ายทะเลตลอดแนวคลอง เป็นระบบบำบัดน้ำทิ้ง โดยอาศัยธรรมชาติบำบัดคุณภาพน้ำ ให้เหมาะสมต่อสิ่งมีชีวิตต่างๆก่อนระบายผ่านพื้นที่ป่าชายเลนลงสู่อ่าวคุ้งกระเบน