โครงการฝายภูเขาทอง
ตำบล ภูเขาทอง อำเภอ สุคิริน จังหวัด นราธิวาส
ที่มาของการต่อยอดโครงการ :
เมื่อวันที่ ๒๖ กันยายน ๒๕๒๐ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรในพื้นที่อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส ได้มีพระราชดำรัสกับผู้ปกครองนิคมพัฒนาภาคใต้ อำเภอแว้ง และอธิบดีกรมชลประทานให้หาทางทำแปลงตัวอย่าง ทำการทดลองปลูกข้าว (ข้าวหมาด) พื้นที่ราบตามริมคลองโต๊ะโม๊ะ ซึ่งส่วนมากเป็นพื้นที่ลาดตามคลองโต๊ะโม๊ะ เพื่อให้สมาชิกใช้เป็นที่ปลูกข้าว เพราะมีพื้นที่ราบทำนาน้อย โดยจัดทำพื้นที่เป็น Terrace พร้อมทั้งจัดทำระบบส่งน้ำและระบายน้ำตาม Terrace ด้วย สำหรับระบบส่งน้ำให้กับแปลงข้าวตาม Terrace ให้พิจารณาสร้างฝายเก็บน้ำเล็ก ๆ ทางบริเวณต้นน้ำสาขาคลองโต๊ะโม๊ะ แล้วชักน้ำมาตามท่อคอนกรีตและท่อไม้ไผ่ หากการปลูกข้าวตาม Terrace นี้ได้ผล จะสามารถขยายพื้นที่ปลูกข้าวตาม Terrace ริมฝั่งคลองโต๊ะโม๊ะและแม่น้ำสายบุรีให้กับสมาชิกของนิคมเป็นจำนวนมาก และสามารถเพิ่มผลผลิตจากไร่ละ ๑๕ ถัง เป็น ๓๐ ถังต่อไร่ กรมชลประทานได้สนองพระราชดำริก่อสร้างฝายภูเขาทองในปี ๒๕๒๒ และเพื่อให้ระบบส่งน้ำได้ผลสมบูรณ์ยิ่งขึ้นในปี ๒๕๒๓ จึงได้ก่อสร้างสระเก็บน้ำแล้วส่งน้ำต่อจากสระเก็บน้ำไปยังพื้นที่เพาะปลูก และให้สมาชิกนิคมพัฒนาขุด คูส่งน้ำเอง
ต่อมาเมื่อวันที่ ๑๖ กันยายน ๒๕๓๗ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงเสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎร ณ บริเวณวัดโต๊ะโมะ ตำบลภูเขาทอง อำเภอสุคิริน จังหวัดนราธิวาส นายสวน อัตตะสาระ ได้ร้องขอให้กรมชลประทานพิจารณาจัดหาน้ำสำหรับการอุปโภค-บริโภค เพื่อช่วยเหลือราษฎรสองฝั่งคลองลำธารทองและคลองไอร์ปาโจ ซึ่งได้รับความเดือดร้อนเนื่องจากตะกอนและน้ำเสียที่ระบายออกจากเหมืองทองคำ โดยให้ก่อสร้างฝายลำธารทองแล้วพิจารณาปรับปรุงระบบส่งน้ำและปรับปรุงฝายภูเขาทอง ๑, ๒ เพิ่มเติมด้วย เพื่อช่วยเหลือราษฎรในบริเวณที่แนวท่อส่งน้ำของฝายลำธารทองส่งไม่ถึง กรมชลประทานโดยสำนักชลประทานที่ ๑๒ ได้ปรับปรุงฝายภูเขาทอง ๑, ๒ เพื่อสนองพระราชดำริจนแล้วเสร็จ ในปีงบประมาณ ๒๕๓๘
และในเดือนตุลาคม ๒๕๓๘ ราษฎรบ้านทรายทอง ประมาณ ๖๐ ครัวเรือน นำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระกรุณาธิคุณสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ บริเวณวัดโต๊ะโมะหมู่ที่ ๓ ต.ภูเขาทอง อ.สุคิริน
จ.นราธิวาส ให้ทางราชการพิจารณาวางท่อส่งน้ำเพิ่มเติมจากท่อ ส่งน้ำของฝายภูเขาทอง ๑, ๒ ในบริเวณพื้นที่ฝั่งขวาของคลองภูเขาทองจากบ้านภูเขาทองไปยังบ้านทรายทอง เพื่อช่วยการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำสำหรับอุปโภค-บริโภคของราษฎร หมู่บ้านดังกล่าว กรมชลประทานได้ปรับปรุงฝายภูเขาทอง ๑, ๒ เพื่อสนองพระราชดำริจนแล้วเสร็จ ในปีงบประมาณ ๒๕๓๙
วัตถุประสงค์ของโครงการ :
- สามารถส่งน้ำเพื่อการอุปโภค-บริโภค ๔ หมู่บ้าน ๒๖๘ ครอบครัว
- สามารถส่งน้ำเพื่อการเกษตรในฤดู ๑๕๐ ไร่
การใช้ประโยชน์จากโครงการในปัจจุบัน :
- ทำการเกษตร (นาข้าว )
- ทำไร่นาสวนผสม
- ใช้เป็นแหล่งประมงประจำหมู่บ้าน
ลักษณะโครงการ
ข้อมูลอุทกวิทยา
- พื้นที่รับน้ำเหนือฝายทดน้ำ ๔.๕ ตารางกิโลเมตร
ก่อสร้างปี ๒๕๒๙ งบประมาณ ๑,๕๑๒,๙๒๐.- บาท
ปี ๒๕๒๒ - ๒๕๒๓ ฝายหินก่อ จำนวน ๒ แห่ง คือ
- แห่งที่1 (แยกขวา) ฝายหินก่อ สูง ๑.๐๐ เมตร สันฝายยาว ๑๕.๐๐ เมตร จำนวน ๑ แห่ง บ่อดักทราย ขนาด ๕.๕๐ x ๕.๕๐ เมตร ลึก ๒.๐๐ เมตร จำนวน ๑ แห่ง
- แห่งที่ 2 (แยกซ้าย) ฝายหินก่อ สูง ๑.๐๐ เมตร สันฝายยาว ๑๓.๐๐ เมตร จำนวน ๑ แห่ง บ่อดักทราย ขนาด ๕.๕๐ x ๕.๕๐ เมตร ลึก ๒.๐๐ เมตร จำนวน ๑ แห่ง
ก่อสร้างระบบส่งน้ำ ๒ แห่ง คือ
- แห่งที่ ๑ (แยกขวา)
ขุดสระเก็บน้ำ ขนาดความจุ ๓๐๐ ลูกบาศก์เมตร
วางท่อส่งน้ำ ขนาด Æ ๘” ความยาว ๓๒๐ เมตร
- แห่งที่ ๒ (แยกซ้าย)
ขุดสระเก็บน้ำ ขนาดความจุ ๓๐๐ ลบ.ม.
Asbestos Cement ขนาด Æ ๘ นิ้ว ความยาว ๓๒๐ เมตร
ปี ๒๕๓๘ ปรับปรุงฝายและระบบส่งน้ำ
- เสริมสันฝายภูเขาทอง ๑,๒ สูงขึ้นอีก ๐.๕๐ เมตร ทั้ง ๒ แห่ง
- ระบบส่งน้ำท่อ HDPE ขนาด Æ 0.๑๖๐ เมตร ยาว ๗,๓๐๕ เมตร
- ระบบส่งน้ำท่อ HDPE ขนาด Æ 0.๑๒๕ เมตร และ ท่อ HDPE ขนาด Æ ๐.๑๑๐ เมตร ยาว ๒,๖๐๐ เมตร
- ถังกรอง -ถังเก็บน้ำ ขนาดความจุ ๑๐ ลูกบาศก์เมตร จำนวน ๔ แห่ง
ปี ๒๕๓๙ ปรับปรุงระบบส่งน้ำเพิ่มเติม
- ท่อส่งน้ำ HDPE ชั้น ๖.๓ ขนาด ๑ - Æ ๑๖๐ มิลลิเมตร ยาว ๔,๐๐๐ เมตร
- ถังกรอง - ถังเก็บน้ำ ขนาดความจุ ๑๐ ลูกบาศก์เมตร จำนวน ๕ แห่ง
การบริหารจัดการน้ำ
ได้ดำเนินการจัดตั้งกลุ่มผู้ใช้น้ำ เมื่อวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ๒๕๓๘
ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านแหล่งน้ำ
