โครงการ พัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง (บันไดปลา)

ตำบล บ้านใหม่ อำเภอ ปากพนัง จังหวัด นครศรีธรรมราช

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

เมื่อวันที่ ๒ ตุลาคม ๒๕๓๖ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช มีพระราชดำริกับคณะกรรมการบริหารโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนังฯ ให้เร่งดำเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ำปากพนังให้แล้วเสร็จโดยเร็ว เพราะจะเป็นจุดเริ่มต้นและเป็นศูนย์รวมในการแก้ไขปัญหา รวมทั้งให้พิจารณาเกี่ยวกับระบบการระบายน้ำเสียจากนากุ้ง น้ำเปรี้ยวจากพรุ และระบบบำบัดน้ำเสียจากชุมชน เพื่อให้น้ำจืดที่กักเก็บไว้ใน แม่น้ำลำคลองต่าง ๆ สามารถนำมาใช้อุปโภค–บริโภค ได้อย่างสมบูรณ์ขึ้น ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๓๘ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช มีพระราชกระแสภายหลังจากกระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม ได้รายงานสรุปสถานการณ์การจัดทำและพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมโครงการฯ ความโดยสรุปว่าควรทำโครงการปากพนังโดยด่วนเพราะจะสามารถแยกพื้นที่เลี้ยงกุ้ง (ซึ่งต้องใช้น้ำเค็ม) กับพื้นที่เพาะปลูก (ซึ่งต้องใช้น้ำจืด) ในบริเวณคลองชะอวด รวมทั้งแก้ปัญหาน้ำเสียจากพรุควนเคร็ง และเมื่อวันที่ ๒๗ ตุลาคม ๒๕๔๓ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช มีพระราชดำริกับเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา เลขาธิการ กปร. และอธิบดีกรมชลประทาน ณ วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ความโดยสรุปให้บริหารจัดการน้ำโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนังให้มีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับหลักอุทกศาสตร์ ปรับปรุงรูปแบบและการทำงานของบันไดปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ

ผลการดำเนินงาน : กรมประมงดำเนินการถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลในระบบยั่งยืนสู่เกษตรกรในพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง สาธิตและส่งเสริมแนวทางการประกอบอาชีพให้เกษตรกรที่เลี้ยงกุ้งทะเลในเขตพื้นที่น้ำจืดได้มีทางเลือกในการประกอบอาชีพประมงโดยไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ติดตามและประเมินผลประสิทธิภาพการใช้บันไดปลาโจน นำมาประมวลวิเคราะห์ ปรับปรุงรูปแบบการทำงานของบันไดปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น และติดตามมวลชีวภาพและทรัพยากรประมงในลุ่มน้ำปากพนังนำมาประกอบการจัดระบบแนวทางบริหารแหล่งน้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชนในพื้นที่   

ประโยชน์  : สามารถถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลในระบบปิดสู่ราษฎรให้นำไปปฏิบัติได้ โดยไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ปรับเปลี่ยนให้ราษฎรที่เลี้ยงกุ้งทะเลในเขตพื้นที่น้ำจืดให้หันมาเลี้ยงสัตว์น้ำจืดชนิดอื่น ๆ ทดแทนและไม่เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ปรับปรุงบันไดปลาให้ใช้งานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และทำให้ทราบสภาวะการเปลี่ยนแปลงทรัพยากรประมงในแม่น้ำปากพนังและอ่าวปากพนัง สำหรับเป็นข้อมูลพื้นฐานบริหารจัดการทรัพยากรประมงให้มีทรัพยากรสัตว์น้ำสมบูรณ์ 

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านแหล่งน้ำ