โครงการ อ่างเก็บน้ำห้วยยางอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ตำบล ทัพราช อำเภอ ตาพระยา จังหวัด สระแก้ว

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

เมื่อวันที่ ๘ เมษายน ๒๕๐๗  กระทรวงมหาดไทย ได้ตั้งคณะกรรมการประสานนโยบาย และปฏิบัติการเคลื่อนที่ เพื่อปฏิบัติในท้องถิ่นห่างไกลและกันดาร ซึ่งได้พิจารณาวางแผนปรับปรุงอำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี โดยทำเหมืองฝายเก็บกักน้ำ และกรมชลประทาน ได้รับงบประมาณการก่อสร้างฝาย โดยคณะกรรมการพัฒนาภาคตะวันออก เป็นผู้จัดหาให้กรมชลประทาน ดำเนินการก่อสร้างฝายในปี พ.ศ.๒๕๐๘  และได้ส่งมอบให้กับจังหวัดปราจีนบุรี ในปี พ.ศ.๒๕๑๑

ในปีงบประมาณ ๒๕๑๓ กรมชลประทาน ได้รับงบประมาณ เพื่อการก่อสร้างโครงการห้วยยาง แต่ดำเนินการไม่ได้ เนื่องจากรายละเอียดยังไม่พร้อม ต่อมาในปีงบประมาณ ๒๕๑๔ – ๒๕๑๖  ได้รับงบประมาณ เพื่อดำเนินการก่อสร้าง ดังนี้ คือ ตัดถนนเข้าหัวงาน สร้างที่ทำการบ้านพักโรงเรือนชั่วคราว สำรวจทางธรณีวิทยา สำรวจแนวคลองส่งน้ำ และดำเนินการขออนุมัติใช้ที่ดินในเขตป่าสงวน ซึ่ง กรมป่าไม้ได้ตรวจสอบเสนอคณะรัฐมนตรี และคณะรัฐมนจรี ได้ลงมติอนุมัติให้กรมชลประทานเข้าดำเนินการได้ เมื่อวันที่ ๑๓  มีนาคม ๒๕๑๖

ในปีงบประมาณ ๒๔๑๗  กรมชลประทาน ได้ระงับการก่อสร้างไว้ก่อน เพื่อศึกษารายละเอียดข้อมูล และเร่งรัดให้กองวางโครงการดำเนินจัดทำรายงานความเหมาะสม เพื่อเสนอบรรจุเข้าแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๔ (พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๔) ซึ่งกองวางโครงการ ได้จัดทำรายงานดังกล่าวเสร็จเรียบร้อย เมื่อเดือนธันวาคม ๒๕๑๙  แต่เนื่องจากในช่วงเวลานั้น มีปัญหาด้านงบประมาณและอื่น ๆ จึงจำเป็นต้องระงับการก่อสร้างโครงการห้วยยางไว้อีกครั้งหนึ่ง

ต่อมาเมื่อวันที่ ๑๘  สิงหาคม ๒๕๒๕  ประชาชนอำเภอตาพระยา ได้มีหนังสือร้องเรียนขอให้สร้างโครงการชลประทานในเขตอำเภอตาพระยา ซึ่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้เสนอให้ กรมชลประทาน พิจารณา กรมชลประทาน จึงพิจารณาทบทวนโครงการห้วยยาง เพราะโครงการนี้ สามารถอำนวยประโยชน์ให้แก่พื้นที่อำเภอตาพระยา หมู่บ้านป้องกันตนเองชายแดนไทย-กัมพูชา และเป็นประโยชน์แก่ทางการทหารอีกด้วย คณะรัฐมนตรี จึงมีมติให้กรมชลประทานเปิดการก่อสร้างโครงการห้วยยางได้ เมื่อวันที่ ๑๓  พฤษภาคม ๒๕๒๙

ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศ :

อ่างเก็บน้ำห้วยยาง ตั้งอยู่หมู่ที่ ๘ บ้านโคกกราด ตำบลทัพราช อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ตามแผนที่ ๑ : ๕๐,๐๐๐ ของกรมแผนที่ทหาร ระวาง ๕๕๓๗ III พิกัด ๔๘ PTA ๔๖๓๕๑๓  ละติจูด ๑๔° - ๐๐°-๔๐°ลองติจูด ๑๐๒° - ๓๘°- ๕๐°  เป็นพื้นที่อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าตาพระยา และป่าสงวนแห่งชาติป่าโคกสูง มีพื้นที่รับน้ำฝนประมาณ ๑๙๔.๕ ตารางกิโลเมตร พื้นที่อ่างเก็บน้ำประมาณ ๙,๖๐๐  ไร่ ลักษณะภูมิประเทศของพื้นที่รับน้ำเป็นทุ่งนาประมาณ ๒% ป่าโปร่ง ๘% และป่าทึบ ๘๐% ภูเขาสำคัญต่าง ๆ ที่อยู่บนขอบของพื้นที่รับน้ำฝน มีดังนี้ ด้านทิศเหนือติดเขาพรานนุช เขาสะแกกรอง และเขาวง ด้านใต้ ติดเขาคันนา ด้านตะวันตกติดเขาทลาย และเขาห้วยชัน

ลำน้ำห้วยยาง มีต้นกำเนิดจากภูเขาสูง คือเขาห้วยชันและเขาวง ไหลจากทิศตะวันตกไปตะวันออก ไปบรรจบกับลำน้ำสะโตน ที่สระแง กลายเป็นแม่น้ำ SWAY JIG ในเขตประเทศกัมพูชา ความยาวของลำน้ำห้วยยางประมาณ ๗๕  กิโลเมตร ส่วนความยาวจนถึงจุดที่ตั้งเขื่อน ประมาณ ๓๗  กิโลเมตร ลักษณะความลาดเอียงของลำน้ำตอนต้นเฉลี่ย ๐.๐๐๒  ตอนกลางเฉลี่ย ๐.๐๐๒๕  ลำน้ำห้วยยางนี้ มีลำน้ำสาขา คือ ห้วยอีลาย และห้วยอีลายน้อย

เส้นทางคมนาคม ที่ใช้ติดต่อกับโครงการฯ ใช้ถนนเข้าหัวงานโครงการฯ ซึ่งแยกจากทางหลวงหมายเลข ๓๐๖๘  สายอำเภออรัญประเทศ – อำเภอตาพระยา ตรงกิโลเมตรที่ ๓๕+๖๔๐ สภาพถนนเข้าหัวงานฯ เป็นถนนลูกรังโดยตลอด ระยะทางจากทางแยกถงหัวงานโครงการฯ ประมาณ ๑๔  กิโลเมตร ที่ตั้งหัวงานโครงการฯ ห่างจากจังหวัดสระแก้ว ประมาณ ๑๐๐  กิโลเมตร อำเภออรัญประเทศ ประมาณ ๕๐  กิโลเมตร และอำเภอตาพระยา ประมาณ ๒๐  กิโลเมตร

วัตถุประสงค์ : เพื่อให้มีแหล่งน้ำ เพื่อใช้ในการเกษตรอย่างสมบูรณ์แบบในเขตโครงการฯ และเพื่อให้มีน้ำใช้อุปโภค-บริโภค โดยเฉพาะในฤดูแล้ง ในเขตพื้นที่อำเภอตาพระยา 

ลักษณะโครงการ : 

          ทำนบดิน

                 ทำเลที่สร้างทำนบดิน แผนที่ระวาง ๕๕๓๗ III พิกัด 48 PTV ๔๖๓๕๑๓

                 พื้นที่รับน้ำฝน ๑๙๔.๕๐ ตร.กม.

                 ปริมาณฝนตกเฉลี่ยทั้งปี ๑,๑๙๓.๐๐ มม.

                 ปริมาณน้ำทั้งปีที่ไหลลงอ่างเก็บน้ำ ๗๐.๐๐ ล้าน ลบ.ม.

                 ทำนบดิน สูง ๑๗.๐๐ ม.

                 ทำนบดินกว้าง ๘.๐๐  ม.

                 ทำนบดิน ยาว ๓,๒๐๐.๐๐ ม.

                 ระดับสันทำนบ +๑๐๘.๐๐ ม. (รสม.)

                 ระดับน้ำสูงสุด +๑๐๖.๗๐ม. (รสม.)

                 ระดับน้ำเก็บกัก +๑๐๕.๐๐ม. (รสม.)

                 ความจุอ่างเก็บน้ำ ๖๐.๐๐ล้าน ลบ.ม.

                 ความจุอ่างเก็บน้ำที่ระดับต่ำสุด (+๙๗.๐๐๐ ม. (รทก.)) ๔.๐๐  ล้าน ลบ.ม.

                 ความจุอ่างเก็บน้ำสำรองใช้งาน ๕๖.๐๐  ล้าน ลบ.ม.

                 พื้นที่ผิวน้ำที่ระดับน้ำสูงสุด (ประมาณ ๑๑,๓๗๕  ไร่) ๑๘.๒๐ ตร.กม.

          ระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ

                 - อาคารระบายน้ำล้น ส้นกว้าง ๑๔.๐๐  ม. Qmax 175.00 ลบ.ม./วินาที

                 - ทรบ.ปากคลองส่งน้ำฝั่งซ้าย ท่อ คสล. F ๑.๐๐  ม. Qmax ๑.๗๐๙  ลบ.ม./วินาที

                 - ทรบ.ปากคลองส่งน้ำฝั่งขวา ท่อ คสล. F ๑.๕๐  ม. Qmax ๖.๒๒๑  ลบ.ม./วินาที

                 - ทางระบายน้ำล้น Morning Glory Spillway O ๑๔.๐๐ ม. ยาว ๑๖๔.๘๐ ม.

                    Qmax ๑๗๕.๐๐ ลบ.ม./วินาที

                 - อาคารระบายน้ำลงลำน้ำเดิม ๑-๐ ๐.๕๐ ม. ยาว ๑๒๕.๒๐ ม. Qmax ๑.๑๐ ลบ.ม./วินาที

                 - อาคารส่งน้ำเข้าคลองส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งซ้าย ยาว ๓.๖๗ ม. ๑-๐ ๑.๐๐

                    ส่งน้ำได้ ๑.๗๐๙  ลบ.ม./วินาที

                 - อาคารส่งน้ำเข้าคลองส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งขวา ยาว ๖๘.๘๗ ม. ๑-๐ ๑.๕๐

                    ส่งน้ำได้ ๖.๒๒๑ ลบ.ม./วินาที

                 - ระบบส่งน้ำฝั่งขวา คลองส่งน้ำ ๓ สาย ยาว ๔๗.๖๓๗.๑๘๙ กม. มีอาคารในคลอง ๒๓๙ แห่ง

                 - ระบบส่งน้ำฝั่งซ้าย คลองส่งน้ำ ๑ สาย ยาว ๕.๐๗๘.๔๖๓ กม. มีอาคารในคลอง ๒๗ แห่ง

                 - คลองระบายน้ำคลองขุด ๓ สาย ยาว ๑๗.๒๕๖ กม. มีอาคารในคลอง ๕๗ แห่ง

                 - ขุดลอกคลองห้วยยาง ยาว ๑.๘๐ กม. อาคารในคลอง ๑๙ แห่ง

                 - พื้นที่ชลประทาน ๔๐,๐๐๐ ไร่ ฝั่งขวา ๓๗.๔๘๐ ไร่ ฝั่งซ้าย ๒,๕๒๐ ไร่

          ค่าลงทุน

                ทำนบดินพร้อมอาคารประกอบ ๑๖๙.๒๖๙ ล้านบาท

                งานระบบส่งน้ำและระบบระบายน้ำพร้อมอาคารประกอบ ๓๐๑.๒๖๗     ล้านบาท

                งานเบื้องต้น ๕.๒๖๓ ล้านบาท

                รวม ๔๗๕.๗๙๙ ล้านบาท

ผลประโยชน์ที่ได้รับ : 

• สามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในเขตอำเภอตาพระยา จำนวน ๔๐,๐๐๐  ไร่
• ช่วยให้มีน้ำสำหรับอุปโภค และบริโภคแก่ราษฎร ประมาณ ๑๐๐,๐๐๐ คน
• บรรเทาและลดอันตรายจากอุทกภัยในพื้นที่โครงการ
• อ่างเก็บน้ำ จะเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดขนาดใหญ่
• เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านแหล่งน้ำ