โครงการ พัฒนาพื้นที่บ้านหัวเขาและโครงการปลูกพืชไร้ดิน (ไฮโดรโพนิก)

ตำบล บ้านพระ อำเภอ เมืองปราจีนบุรี จังหวัด ปราจีนบุรี

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชกระแสให้สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนาดำเนินการโอนกรรมสิทธ์ที่ดิน ซึ่งศาสตราจารย์ ดร.มนู อมาตยกุล น้อมเกล้าฯ ถวาย จำนวน ๑๕ ไร่ ๓ งาน ๓๐.๖ ตารางวา เมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๑ โดยที่ดินดังกล่าว อยู่ที่ ตำบลบ้านพระ อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี และได้จัดแบ่งพื้นที่ให้กับหน่วยงานต่างๆ ปรับปรุงและพัฒนาที่ดินให้เกิดประโยชน์กับชุมชน ดังนี้

- สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ดำเนินการจัดทำโครงการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดิน (Hydroponics) จำนวนประมาณ ๓ ไร่ (ตามพระราชกระแสของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อปี ๒๕๕๐) เพื่อเป็นโครงการนำร่อง และฐานการผลิตผักปลอดภัยจากสารพิษ เนื่องจากพื้นที่มีความพร้อมในการดำเนินการ ทั้งในส่วนของอาคารโรงเรือน และระบบสาธารณูปการสำหรับใช้ในพื้นที่

- จังหวัดปราจีนบุรี ดำเนินการจัดทำโครงการสวนสมุนไพร ในพื้นที่โครงการ จำนวน ๖ ไร่

- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านพระ ดำเนินการจัดทำศูนย์การเรียนรู้ชุมชน สนามเด็กเล่น และร้านค้าชุมชน จำนวน ๔ ไร่

- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพศาลานเรศวร ดำเนินการจัดทำสถานีอนามัยชุมชน จำนวน ๕ ไร่

หน่วยงานรับผิดชอบ สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา

ผลการดำเนินงาน :

๑. ด้านการผลิตพืช โครงการมีระบบการผลิตทั้งสิ้น ๓ ระบบ คือ ระบบ DFT (Deep Floating technique ) มีจำนวน ๑๕ โต๊ะปลูกและจัดสร้างเพิ่มขนาด ๘.๒ * ๑.๒ ม. จำนวน ๔ โต๊ะ และ ขนาด ๑.๒ * ๖ ม.จำนวน ๙ โต๊ะ รวมมีโต๊ะปลูกระบบ DFT ทั้งสิ้น ๒๘ โต๊ะปลูก ส่วนระบบ NFT(Nutrient Film Technique)มีจำนวน ๒ โต๊ะปลูก โดยพืชผักที่ปลูก คือ ผักบุ้ง ผักกว้างตุ้ง ผักคะน้า คื่นช่าย เป็นต้น ผักผล เช่น มะเขือเทศผลโต มะเขือเทศเชอร์รี่ ทางโครงการได้มีการประชาสัมพันธ์ผลิตผลของโครงการให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ป้อนตลาดท้องถิ่น หน่วยงานราชการในชุมชน สถานที่จำหน่ายผลผลิต ได้แก่ ศูนย์วิปัสสนาธรรมกมลา โรงพยาบาลอภัยภูเบศน์ ศูนย์ราชการ ธนาคารต่างๆ ตลาดนัดเกษตรเช้าวันศุกร์หน้าศาลากลางเก่า และนักท่องเที่ยวที่สัญจร โดยรายได้โครงการเท่ากับ ๕๐,๖๙๐ บาท (ห้าหมื่นหกร้อยเก้าสิบบาท) ๒. งานบริการด้านอื่นๆ ทางโครงการได้ประสานงานกับพัฒนากรในการจัดประชุมเผยแพร่วัตถุประสงค์ของโครงการและความรู้ด้านการปลูกพืชไร้ดินให้กับเกษตรกร ประชาชน และนักเรียน นักศึกษาที่สนใจโดยปัจจุบันพื้นที่โครงการเป็นที่รู้จักในฐานะเป็นพื้นที่สาธิตการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินให้กับเกษตรกรในระดับหนึ่งถึงแม้ว่าเกษตรกรยังไม่เข้าร่วมปลูกพืชไร้ดินกับทางโครงการเท่าที่ควร

๒.๑) จัดนิทรรศการการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินร่วมกับกองพันทหารม้าที่ ๒ รักษาพระองค์ บริเวณแปลงเกษตรผสมผสานค่ายพรหมโยธี เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้เรื่องการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินให้กับทหารที่สนใจ

๒.๒) บริการข้อมูลทางวิชาการ และเป็นแปลงสาธิตให้กับบุคคลที่สนใจดูงานเข้าเยี่ยมชม อาทิเช่น คณะ อ.ส.ม.ของ ตำบลบ้านพระ อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี ได้มาเยี่ยมชมพื้นที่โครงการ และซื้อผลผลิตในโครงการ

๒.๓) จัดนิทรรศการการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินร่วมกับโรงเรียนเทศบาล ๓ ที่เทศบาลเมืองปราจีนบุรี

๒.๔) จัดการฝึกอบรมแก่เกษตรกรโครงการพักชำระหนี้ ธกส. เมื่อวันที่ ๙ เดือนตุลาคม ๒๕๕๑ จำนวน ๙๐ คน เพื่อเพิ่มความรู้และทักษะในการประกอบอาชีพเสริมสร้างรายได้แก่ครัวเรือนต่อไป

การดำเนินงานในระยะต่อไป :

๑. ขยายพื้นที่การผลิต เพื่อรองรับการขยายตัวทางการตลาดที่เพิ่มขึ้น สามารถผลิตผักได้หลากหลาย มีความสม่ำเสมอมากขึ้น และทดลองปลูกผักชนิดใหม่ๆ เพื่อเป็นทางเลือกให้กับราษฎรที่สนใจ

๒. รวมกลุ่มเกษตรกรที่มีความสนใจในการขยายพื้นที่ผลิต และเพิ่มผลผลิต เพื่อเสริมสร้างรายได้ และอาชีพให้กับชุมชน

๓. ฝึกอบรมให้ความรู้และขยายผลการผลิตผักในระบบการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินให้แก่ผู้ที่สนใจ

๔. จัดสร้างบ้านพักเจ้าหน้าที่ภายในโครงการ เพื่อลดค่าใช้จ่ายในด้านห้องพักในระยะยาว รวมทั้ง เจ้าหน้าที่สามารถดูแลทรัพย์สินภายในโครงการได้อย่างใกล้ชิดทั่วถึงมากยิ่งขึ้น สามารถดูแลแปลงผลิตผัก และรองรับการดูงานในโครงการได้ตลอดเวลา

๕. จัดสร้างแนวรั้วโดยรอบพื้นที่โครงการ และจัดทำประตูเปิด - ปิดโครงการ เพื่อความปลอดภัยของทรัพย์สินในพื้นที่โครงการ และความเป็นระเบียบเรียบร้อย

ที่มา : ข้อมูล มูลนิธิชัยพัฒนา

ภาพ สำนักประสานงานโครงการพื้นที่ ๑

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาแบบบูรณาการ และโครงการพัฒนาด้านอื่น ๆ