โครงการ ศูนย์ ๑๐๐ ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร
ตำบล บางสมบูรณ์ อำเภอ องครักษ์ จังหวัด นครนายก
ที่มาของการต่อยอดโครงการ :
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานพระราชดำริให้สำนักงานมูลนิธิ ชัยพัฒนา ดำเนินการรับโอนที่ดินซึ่งท่านผู้หญิงยสวดี บูรณะสัมฤทธิ์ อัมพรไพศาล ขอพระราชทานน้อมเกล้าฯ ถวายที่ดิน จำนวน ๑ แปลง แด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช เพื่อทรงใช้ประโยชน์ในมูลนิธิชัยพัฒนา เนื้อที่ ๑๑๗ ไร่ ๓ งาน ๕๕ ตารางวา ตั้งอยู่ที่ ตำบลบึงพระอาจารย์ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก เพื่อใช้ประโยชน์ในมูลนิธิชัยพัฒนา โดยสำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนาได้ดำเนินการรับโอนกรรมสิทธิ์ เมื่อวันที่ ๖ ตุลาคม ๒๕๕๑
แนวพระราชดำริ : สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิชัยพัฒนาดำเนินการจัดตั้ง “ศูนย์ ๑๐๐ ปี หม่อมหลวง บัว กิติยากร” ขึ้นเป็นที่ระลึกในวาระครบรอบ ๑๐๐ ปีหม่อมหลวงบัว กิติยากร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นศูนย์เพาะพันธุ์มะรุม และเป็นแหล่งรวบรวมความรู้ด้านการเพาะปลูกมะรุม การขยายพันธุ์มะรุม และการส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากมะรุมให้กับเกษตรกร และผู้สนใจ
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีได้เสด็จพระราชดำเนินเพื่อทรงเปิดศูนย์ ๑๐๐ ปี หม่อมหลวงบัว กิติยากร เมื่อวันพุธที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ ซึ่งเป็นคล้ายวันเกิดของหม่อมหลวงบัว กิติยากร และได้ทรงปลูกต้นมะรุมจากประเทศอินเดีย และพันธุ์ท้องถิ่นต่างๆ ร่วมกับสมาชิกราชสกุลกิติยากร และราชสกุลสนิทวงศ์ รวมทั้งแขกผู้มีเกียรติ และตัวแทนราษฎรในพื้นที่ ต่อมาเมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๕๕๒ ได้พระราชทานพระราชดำริเพิ่มเติมกับนายพิสุทธิ์ วิจารสรณ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาดิน ให้ดำเนินการเปิดพื้นที่เพิ่มเติมอีก ๙๐ ไร่ และการวางแผนศึกษาทดสอบต่อไป
หน่วยงานรับผิดชอบ : สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา
ผลการดำเนินงาน : สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา ได้ดำเนินการเปิดพื้นที่แปลงดังกล่าว จำนวน ๓๐ ไร่ เพื่อปลูกมะรุมในเบื้องต้นเพื่อเป็นการเตรียมการรับเสด็จฯ มาทรงเปิดโครงการ ในวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ หลังจากนั้นได้ทำการเปิดพื้นที่อีก ๖๐ ไร่ รวมเป็นพื้นที่ปลูกมะรุมทั้งสิ้น ๙๐ ไร่ เพื่อดำเนินศึกษาทดสอบ ตามที่ได้พระราชทานพระราชกระแสต่อไป
แนวทางการดำเนินงานในปี ๒๕๕๔ :
๑. การดำเนินการดูแลแปลงมะรุมที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จฯ มาทรงเปิดโครงการฯ พื้นที่รวมทั้งสิ้น ๓๐ ไร่ และได้มีการปลูกพืชผักสวนครัวเพิ่มเติมเพื่อเป็นการสร้างรายได้ของโครงการด้วย
๒. การดูแลพื้นที่ปลูกมะรุมเพิ่มเติมอีก ๙๐ ไร่ โดยจะได้ดำเนินการปรับปรุงดินและปลูกมะรุมเพิ่มเติมตามแผนงานที่กำหนดไว้ต่อไป ศูนย์เพาะพันธุ์และแหล่งรวบรวมความรู้ด้านการเพาะปลูก ขยายพันธุ์ และการส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากมะรุมให้กับเกษตรกร
ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านการเกษตร
