โครงการ ศูนย์พัฒนาปศุสัตว์ตามพระราชดำริ อำเภอด่านซ้าย

ตำบล ด่านซ้าย อำเภอ ด่านซ้าย จังหวัด เลย

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

เมื่อวันที่ ๒๖ มกราคม ๒๕๕๓สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานพระราชดำริให้ศูนย์ผลิตพันธุ์สัตว์ที่จำเป็น และเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ และขยายพันธุ์สัตว์ไปยังโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่ขาดแคลน รวมทั้งให้กับราษฎรที่ยากจนในเขตพื้นที่ต่างๆ

    

   

      

   

  

   

   

   

   

๒. ปรับปรุงโรงเรือนเพาะเห็ดและจัดสร้างศูนย์เรียนรู้ด้านการเพาะเห็ด เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาดูงาน และฝึกอบรมให้กับเกษตรกร รวมทั้งผลิตก้อนเชื้อเห็ด จำนวน ๖๐,๐๐๐ ก้อน สนับสนุนโรงเรียน ๑๗ แห่ง และกลุ่มเกษตรกรเพาะเห็ด จำนวน ๑๐ กลุ่ม

   

๓. ฝึกอบรมเกษตรกรเกี่ยวกับการปลูก การดูแลรักษา และการขยายพันธุ์ไม้ผลและผักพื้นบ้าน จำนวน ๑๐๐ ราย

   

๔. ผลิตและขยายพันธุ์พืช ได้แก่ อโวคาโด ผักชีลาว และผักหวานบ้าน จำนวน ๓,๐๐๐ ต้น

๕. จัดทำแปลงไม้ผลเมืองหนาวและไม้ผลพื้นเมือง จำนวน ๕ ชนิด ได้แก่ พลับ สาลี่ ม่อนไข่ มะปรางหวาน และสตาร์แอปเปิล

๖. ผลิตและขยายพันธุ์ไม้ผลเศรษฐกิจ ได้แก่ มะคาเดเมียนัท กระท้อน พลับ ท้อ และบ๊วย ชนิดละ ๒๐๐ ต้น

๗. ปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิกา จำนวน ๑๓ ไร่ พร้อมทั้งจัดฝึกอบรมหลักสูตรการปลูกกาแฟในสภาพร่มเงาให้แก่เกษตรกรจำนวน ๖๐ ราย

๘. จัดทำเอกสารเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ขั้นตอนการผลิต ขยายพันธุ์ และแปรรูปผลผลิต จำนวน ๒,๐๐๐ แผ่น เพื่อแจกจ่ายให้แก่เกษตรกร

   

ด้านการพัฒนาที่ดิน : ผลิตและส่งเสริมการผลิตปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ และสารบำบัดน้ำเสียและขจัดกลิ่น ให้กับกลุ่มเกษตรกรบริเวณรอบพื้นที่โครงการ และผลผลิตบางส่วนสำหรับใช้ภายในศูนย์ฯ

ประโยชน์ของโครงการ :

๑. เป็นศูนย์เรียนรู้ให้กับเกษตรกร ผู้ปกครองนักเรียน และบุคคลที่สนใจในด้านการเกษตร

๒. เป็นการเพิ่มแหล่งอาหารโปรตีนให้กับครัวเรือนและเด็กในวัยก่อนเรียนในชุมชน นอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับผู้ปกครองซึ่งสามารถนำความรู้ไปต่อยอดทำเป็นอาชีพเสริมได้ด้วย

๓. การดำเนินกิจกรรมในลักษณะกลุ่มเกษตรกร ทำให้เกิดความเชื่อมโยงระหว่างโรงเรียนและชุมชน

แนวทางการดำเนินงานต่อไป :

๑. จัดทำแผนแม่บทโครงการระยะที่ ๒ (ปี ๒๕๕๖-๒๕๕๙) แทนแผนแม่บทโครงการระยะที่ ๑ (ปี ๒๕๕๓-๒๕๕๕)

๒. พัฒนาให้เป็นศูนย์ผลิตไก่ไข่ให้กับโรงเรียนและผู้ปกครอง พร้อมทั้งเป็นแหล่งเรียนรู้และให้บริการในด้านการเลี้ยงสัตว์และการเกษตร

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๖  :

ดำเนินงานตามแผนแม่บท ๒๕๕๖-๒๕๕๙ ในลักษณะบูรณาการประกอบด้วย งานด้านปศุสัตว์ และการพัฒนาการเกษตรแบบผสมผสาน ควบคู่กับงานฝึกอบรมและเผยแพร่ความรู้ พร้อมทั้งส่งเสริมขยายพันธุ์สัตว์ให้กับโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนและอาชีพให้กับผู้ปกครองนักเรียน โดยในปี ๒๕๕๖ มีผลการดำเนินงาน ดังนี้  

๑. ก่อสร้างโรงเรือนพ่อ-แม่พันธุ์ไก่ไข่ ขนาด ๘ x ๑๐ เมตร จำนวน ๓ หลัง

๒. ก่อสร้างโรงเรือนคอกแพะ ขนาด ๔ x ๖ เมตร จำนวน ๑ หลัง

๓. ก่อสร้างโรงเรือนสุกร ขนาด ๖ x ๑๒ เมตร จำนวน ๑ หลัง

๔. ปรับปรุงโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ โรงฟักไข่

    

   เตรียมพื้นที่สร้างโรงเรือนพ่อ-แม่พันธุ์ โรงเรือนเลี้ยงสุกร

๕. ผลิตพ่อแม่พันธุ์ไก่ไข่ไทย จำนวน ๓๕๐ ตัว เพื่อผลิตลูกไก่ไข่ จำนวน ๑๕,๐๐๐ ตัว ภายในเดือนเมษายน ๒๕๕๗

๖. ส่งเสริมการเลี้ยงไก่ไข่สู่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ได้คัดเลือกโรงเรียนที่มีความพร้อม และดำเนินการฝึกอบรมการลี้ยงไก่ไข่ให้แก่ครู นักเรียนในโรงเรียน จำนวน ๑๐ โรงเรียน เพื่อเตรียมความพร้อมให้กับครูและนักเรียน ซึ่งจะส่งมอบไก่ไข่สาวในช่วงเดือนธันวาคม ๒๕๕๖

๗. ส่งเสริมการเลี้ยงไก่ไข่สู่กลุ่มเกษตรกร ได้ส่งเสริมให้มีการจัดตั้งกลุ่มเกษตรกร ในพื้นที่ใกล้เคียงศูนย์ฯ รวมถึงเกษตรกรที่มีความสนใจอาชีพการเลี้ยงไก่ไข่ จำนวน ๕ กลุ่ม ซึ่งจะส่งมอบลูกไก่ไข่ได้ภายในเดือนมีนาคม ๒๕๕๗

๘. ส่งเสริมการเลี้ยงไก่ไข่สู่ผู้ปกครองนักเรียน โดยการคัดเลือกผู้ปกครองและเกษตรกร จำนวน ๒๗๐ ราย ซึ่งจะส่งมอบลูกไก่ไข่ได้ภายในเดือนเมษายน ๒๕๕๗

   

๙. การพัฒนาพืชอาหารสัตว์ ดำเนินการสร้างแปลงรวบรวมพันธุ์อ้อยอาหารสัตว์ที่ได้รับพระราชทานได้แก่ สายพันธุ์ ไบโอเทค ๑ - ๒ และ ๓ จากผลการศึกษาวิจัยในด้านผลผลิตและคุณค่าทางโภชนาการ และได้ดำเนินการปลูกและดูแลรักษาแปลงหญ้าเนเปียร์ปากช่อง ๑ หญ้าขน และจะดำเนินปลูกหญ้าแพงโกล่า เพื่อเป็นอาหารหยาบคุณภาพดีสำหรับ โค แพะ และแกะ

   

  แปลงปลูกหญ้าเนเปียร์ปากช่อง    แปลงรวบรวมพันธุ์และทดสอบอ้อยอาหารสัตว์

๑๐. งานโครงการจัดตั้งฐานการผลิตและกระจายพันธุ์สัตว์ปีกในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน ๒ โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนการท่าอากาศยานฯ จังหวัดมุกดาหาร โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านแก่งศรีโคตร อำเภอสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี ได้ดำเนินการเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการผลิตสัตว์ปีกให้กับนักเรียน ผู้ปกครองและเกษตรกรทั่วไป โดยการ จัดตั้งฐานการผลิตโรงเรือนเลี้ยงไก่ ห้องฟักไข่ คอกอนุบาล และฝึกอบรมผู้ปฎิบัติของโรงเรียนในด้านการเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ไก่ การจัดการโรงเรือน พร้อมทั้งสนับสนุนปัจจัยไก่พันธุ์โร๊ดไอร์แลนด์เรด พ่อพันธุ์ ๑๒ ตัว แม่พันธุ์ ๖๐ ตัว พร้อมตู้ฟักไข่ขนาด ๑,๐๐๐ ฟอง ตู้เกิดลูกไก่ขนาด ๒๘๐ ฟอง

   

ด้านการประมง : 

- จัดตั้งจุดเรียนรู้และสาธิตการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ สาธิตการอนุบาลและเลี้ยงปลานิลในกระชัง จำนวน ๕ กระชัง สาธิตการเลี้ยงปลาดุกร่วมกับกบในบ่อพลาสติกล้อมคอกตาข่าย จำนวน ๑ แห่ง สาธิตการเลี้ยงกบในคอนโด จำนวน ๑ แห่ง ตรวจติดตามและประเมินผลผลิตชนิดปลา อัตราการเจริญเติบโต

    

ด้านการเกษตร :

- จัดทำแปลงรวบรวมพันธุ์พืชสมุนไพรในพื้นที่ ๓ ไร่ เช่น ชุมเห็ดเทศ ทองพันชั่ง ฯลฯ พร้อมทั้งจัดทำข้อมูลเกี่ยวกับพืชสมุนไพรภายในแปลงและจุดเรียนรู้ให้กับผู้เข้ามาศึกษาดูงาน นอกจากนี้ ยังได้จัดฝึกอบรมเกี่ยวกับการผลิตและแปรรูปสมุนไพรให้กับเกษตรกรที่สนใจด้วย

   

- ปรับปรุงโรงเรือนเพาะเห็ด/จุดเรียนรู้/โรงพักก้อนเชื้อเห็ด พร้อมทั้งผลิตก้อนเชื้อเห็ดสนับสนุนโรงเรียน ๑๗ โรงเรียน จำนวน ๘,๕๐๐ ก้อน และสนับสนุน จุดเรียนรู้ ๓ โรงเรือน จำนวน ๔,๕๐๐ ก้อน รวมทั้งงานถ่ายทอดความรู้การเพาะเห็ดแก่เกษตรกร และสนับสนุนอุปกรณ์การผลิต

   

 การถ่ายทอดความรู้การเพาะเห็ด         โรงเรือนการเพาะเห็ด

- ส่งเสริมการปลูกแมคคาเดเมียและอโวคาโดในพื้นที่เพื่อความมั่นคงจำนวน ๒๐ ราย ในพื้นที่ ๔๐ ไร่

- กิจกรรมการถ่ายทอดความรู้ในการผลิตพันธุ์พืช จำนวน ๑,๕๐๐ ต้น

- ปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิกา จำนวน ๑๓ ไร่ พร้อมทั้งจัดฝึกอบรมหลักสูตรการปลูกกาแฟในสภาพร่มเงาให้แก่เกษตรกรจำนวน ๖๐ ราย

- จัดทำเอกสารเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ขั้นตอนการผลิต ขยายพันธุ์ และแปรรูปผลผลิต จำนวน ๒,๐๐๐ แผ่น เพื่อแจกจ่ายให้แก่เกษตรกร

   

ผลผลิตแมคคาเดเมีย   ผลผลิตการแพพันธุ์อาราบิก้า

ด้านการพัฒนาที่ดิน :

สาธิตการทำปุ๋ยหมัก ส่งเสริมการผลิตน้ำหมักชีวภาพ และสาธิตการทำการใช้ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูง ให้กับกลุ่มเกษตรกรบริเวณรอบพื้นที่โครงการ และผลผลิตบางส่วนสำหรับใช้ภายในศูนย์ฯ

    

ด้านการติดตามผลการดำเนินงาน : 

สำนักงาน กปร. ได้ดำเนินการติดตามผลการดำเนินงานการเลี้ยงไก่ไข่ที่ส่งเสริมไปยังโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน และผู้ปกครองเด็กนักเรียน จากผลการส่งเสริมในช่วงระหว่างปี ๒๕๕๓-๒๕๕๕โครงการศูนย์พัฒนาปศุสัตว์ฯด่านซ้าย สามารถดำเนินการผลิตและแจกจ่ายไก่ไข่จำนวน ๖๙ โรงเรียน ครอบคลุมพื้นที่ถึง ๑๗ จังหวัด ราษฎร ๑,๔๔๐ ราย จำนวน ๑๕,๒๒๕ ตัว

จากการดำเนินงานส่งผลให้โรงเรียนฯ สามารถมีผลผลิตไก่ไข่สำหรับเป็นโครงการอาหารกลางวันให้กับเด็กได้จำนวน ๓๕-๕๕ ฟอง/วัน ส่วนผู้ปกครองเด็กนักเรียน จำนวน ๑๐ ราย ๆ ๕ ตัว สามารถมีไข่ไว้รับประทานในครัวเรือน เฉลี่ยวันละ ๓-๔ ฟอง/วัน สามารถลดรายจ่ายได้

   

    

ประโยชน์ของโครงการ :

๑. สามารถจัดตั้งฐานการผลิตและกระจายพันธุ์สัตว์ปีก มีการส่งเสริมและการผลิตไก่ไข่กระจายพันธุ์สู่โรงเรียนในพื้นที่ขาดแคลน ทำให้นักเรียนในโรงเรียนได้รับความรู้และทักษะด้านการผลิตสัตว์ไข่ไก่ ซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการผลิตในพื้นที่ห่างไกล สร้างความมั่นคงทางอาหารด้านโปรตีนได้อย่างบริโภคเพียงพอ

๒. การส่งเสริมการเลี้ยงไก่ไข่สู่กลุ่มเกษตรกร ผู้ปกครองและเกษตรกร ทำให้เกิดการรวมกลุ่มของเกษตรกร ซึ่งเป็นการสร้างความเข้มแข็งในชุมชน เกษตรกรมีอาหารโปรตีนบริโภคในครัวเรือนอย่างเพียงพอจากการเลี้ยงไก่ไข่ มีรายได้เสริม และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

๓. ด้านการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานภายในศูนย์ฯ ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตพันธุ์สัตว์ และเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาดูงานของเกษตรกรและผู้สนใจ

แนวทางการดำเนินงานต่อไป : เป็นศูนย์ผลิตและกระจายพันธุ์สัตว์ไปสู่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน และโรงเรียนในถิ่นทุรกันดาร พร้อมทั้งขยายศูนย์การจัดตั้งฐานการผลิตและกระจายพันธุ์สัตว์ปีก ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนไปยังผู้ปกครองเด็กนักเรียน 

   

แผนที่โครงการศูนย์พัฒนาปศุสัตว์ตามพระราชดำริตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านการเกษตร