โครงการ หมู่บ้านป่าไม้แผนใหม่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ บ้านหนองคอง

มุกดาหาร ตำบล พังแดง อำเภอ ดงหลวง จังหวัด มุกดาหาร

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

เมื่อวันที่ ๒๑ ธันวาคม ๒๕๔๗ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชทานพระราชดำริให้ช่วยเหลือราษฎรโดยการให้ความรู้ และสร้างการมีส่วนร่วมในการปลูกและดูแลรักษาป่า รวมทั้งสนับสนุนให้คนสามารถอยู่ร่วมกับป่าโดยอาศัยซึ่งกันและกันอย่างยั่งยืน

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๔๙ :

เนื่องจากการดำเนินงานโครงการในปีงบประมาณ ๒๕๔๙ ไม่สามารถตั้งงบปกติรองรับได้ทัน ดังนั้นจึงจำเป็นต้องขอรับการสนับสนุนงบประมาณต่อเนื่องอีก ๑ ปี โดยมีแผนดำเนินการในพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติภูผายล และพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติดงภูพาน ได้ทำการปลูกป่าทั่วไป ๓๐๐ ไร่ ประกอบด้วย ประดู่ มะค่าโมงแดง ตีนเป็ด บำรุงรักษาสวนเดิมอายุ ๒-๖ ปี พื้นที่ ๓๐๐ ไร่ และทำการปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ในพื้นที่ ๒๐๐ ไร่ ประกอบด้วย หวาย หมากเม่า ขี้เหล็ก สะเดา ประดู่ มะค่าโมง เพื่อให้ราษฎรสามารถใช้ประโยชน์จากป่าได้ พร้อมทั้งบำรุงป่า ๓ อย่าง ให้ประโยชน์ ๔ อย่างอีก ๒๐๐ ไร่ โดยทำการปลูกซ่อม และใส่ปุ๋ยบำรุง นอกจากนี้ยังปรับปรุงระบบนิเวศน์ต้นน้ำ ๕๐๐ ไร่ ซึ่งเป็นพื้นที่ป่า ที่มีอยู่แล้วและมีพื้นที่ว่าง เป็นการปลูกเสริมป่าธรรมชาติ โดยปลูกต้นไม้ ๒๕ ต้นต่อไร่ และมีแผนเพาะชำกล้าไม้ทั่วไป ๕๐,๐๐๐ กล้า เช่น หวาย หมากเม่า และเพาะชำหญ้าแฝก ๕๐,๐๐๐ กล้า เพื่อปลูกในพื้นที่โครงการ และแจกจ่ายให้ชาวบ้านปลูกตามพื้นที่ทั่วไป ทั้งนี้ได้ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน (หินทิ้ง ปูนซีเมนต์ยาแนว) ๑๐๐ แห่ง เพื่อรักษาความชุ่มชื้น ในบริเวณดังกล่าว และได้จัดทำแนวกันไฟเป็นระยะทาง ๕ กิโลเมตร

ประโยชน์ของโครงการ :

๑. ทำให้ราษฎร จำนวน ๒ หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านหนองคอง หมู่ที่ ๘ และบ้านห้วยเลา หมู่ที่ ๗ ตำบลพังแดง อำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร ๒๔๐ คน มีรายได้เสริมจากการฟื้นฟูป่าต้นน้ำลำธารโดยการจ้างแรงงานปลูกป่า ก่อสร้างฝายต้นน้ำและจัดทำแนวกันไฟ

๒. ทำให้รักษาพื้นที่ป่าต้นน้ำลำธารที่เสื่อมโทรมให้กลับฟื้นคืนสภาพเดิม โดยมีอัตราการรอดตายของป่าปลูกมากกว่าร้อยละ ๘๐ ทำให้สภาพป่าเกิดความชุ่มชื้น ชาวบ้านสามารถใช้น้ำประปาภูเขาได้เกือบตลอดปีและสามารถเก็บของป่า เช่น เห็ด ผักหวานที่เพิ่มขึ้นทุกปีมาบริโภคและจำหน่ายได้

๓. ทำให้ราษฎรหวงแหนทรัพยากรป่าไม้และมีความรู้ความเข้าใจ ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากขึ้นสามารถลดปัญหาการลักลอบตัดไม้ทำลายป่าโดยตั้งคณะกรรมการป้องกันรักษาป่าและคณะกรรมการป้องกันไฟป่า โดยการลาดตระเวน เพื่อป้องกันไฟป่าและการลักลอบตัดไม้

การปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง การก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๐ :

ในพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติภูผายลและพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติดงภูพาน ได้ทำการปลูกต้นไม้เพื่อฟื้นฟูสภาพป่า ๓๐๐ ไร่ ได้แก่ ประดู่ ๒๐,๐๐๐ ต้น มะค่าโมง ๒๐,๐๐๐ ต้น ตีนเป็ด ๑๕,๐๐๐ ต้น แดง ๕,๐๐๐ ต้น ปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ๒๐๐ ไร่ ได้แก่ ประดู่ ๑๐,๐๐๐ ต้น มะค่าโมง ๑๐,๐๐๐ ต้น สะเดา ๒,๕๐๐ ต้น หวาย ๑,๐๐๐ ต้น หมากเม่า ๕,๐๐๐ ต้น สะเม็ก ๒,๕๐๐ ต้น ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน ๘๐ แห่ง และปรับปรุงระบบนิเวศน์ต้นน้ำ ๕๐๐ ไร่ โดยปลูกไม้ท้องถิ่น ๑๕,๐๐๐ ต้น ได้แก่ ประดู่ ๕,๐๐๐ ต้น มะค่าโมง ๓,๐๐๐ ต้น ตีนเป็ด ๒,๐๐๐ ต้น แดง ๑,๕๐๐ ต้น และจัดทำแนวกันไฟรอบพื้นที่แปลงปลูกระยะทาง ๓ กิโลเมตร

ประโยชน์ของโครงการ : ราษฎรจำนวน ๒ หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านหนองคอง หมู่ที่ ๘ และบ้านห้วยเลา หมู่ที่ ๗ ตำบลพังแดง อำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร ๒๑๓ ครัวเรือน ๘๙๙ คน มีรายได้เสริมจากการปลูกป่า ก่อสร้างฝายต้นน้ำ และจัดทำแนวกันไฟ ป้องกันและรักษาพื้นที่ป่าต้นน้ำที่เสื่อมโทรมให้กลับฟื้นคืนสภาพเดิม สร้างจิตสำนึกให้ราษฎรหวงแหนทรัพยากรป่าไม้และมีความรู้ความเข้าใจด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ลดปัญหาการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ป้องกันการบุกรุกครอบครองพื้นที่ป่า สามารถลดปัญหาการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า เกิดความหลากหลายทางชีวภาพและเป็นแหล่งเก็บหาของป่าของราษฎรในพื้นที่โครงการ

ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน   ฟื้นฟูสภาพป่า ๓๐๐ ไร่

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๔ :

ฟื้นฟูสภาพป่าไม้ต้นน้ำลำธาร จำนวน ๖ กิจกรรม ประกอบด้วย กิจกรรมปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ปลูกป่าหวาย ปรับปรุงระบบนิเวศต้นน้ำโดยการปลูกป่าทดแทน จัดทำป่าเปียกเพื่อป้องกันไฟป่า ก่อสร้างฝายต้นน้ำลำธารแบบผสมผสาน และจัดทำแนวกันไฟ

ประโยชน์ของโครงการ : ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการ ๕ หมู่บ้าน จำนวน ๖๔๗ ครัวเรือน ประชากร ๑,๗๕๑ คน มีรายได้เสริมจากการจ้างงาน และสามารถอยู่อาศัยในพื้นที่ป่าตามแนวทางคนอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๔ :

ฟื้นฟูสภาพป่าไม้ต้นน้ำลำธาร จำนวน ๖ กิจกรรม ประกอบด้วย กิจกรรมปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ปลูกป่าหวาย ปรับปรุงระบบนิเวศต้นน้ำโดยการปลูกป่าทดแทน จัดทำป่าเปียกเพื่อป้องกันไฟป่า ก่อสร้างฝายต้นน้ำลำธารแบบผสมผสาน และจัดทำแนวกันไฟ

ประโยชน์ของโครงการ : ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการ ๕ หมู่บ้าน จำนวน ๖๔๗ ครัวเรือน ประชากร ๑,๗๕๑ คน มีรายได้เสริมจากการจ้างงาน และสามารถอยู่อาศัยในพื้นที่ป่าตามแนวทางคนอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๕ :

ปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง เพื่อทดแทนและฟื้นฟูพื้นที่ป่าที่ถูกทำลาย จำนวน ๑๕๐ ไร่ ปรับปรุงระบบนิเวศต้นน้ำโดยปลูกป่าทดแทนในพื้นที่ต้นน้ำลำธาร จำนวน ๕๐๐ ไร่ ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน จำนวน ๑๐๐ แห่ง จัดทำแนวกันไฟ ระยะทาง ๑๐ กิโลเมตร และเพาะชำกล้าไม้มีค่าเพื่อแจกจ่ายให้แก่ราษฎรและส่วนราชการ จำนวน ๕๐,๐๐๐ กล้า

ประโยชน์ของโครงการ : ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการ จำนวน ๕ หมู่บ้าน จำนวน ๖๔๗ ครัวเรือนประชากร ๑,๗๕๐ คน ได้รับประโยชน์จากการจ้างงานของโครงการ ทำให้มีรายได้เสริมเลี้ยงครอบครัวมากขึ้น รวมทั้งสามารถอยู่อาศัยและใช้ประโยชน์จากป่าตามแนวทางคนอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๖ :

ปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ๑๕๐ ไร่ ปลูกป่าหวาย ๑๐๐ ไร่ปรับปรุงระบบนิเวศต้นน้ำโดยปลูกป่าทดแทนในพื้นที่ต้นน้ำลำธาร ๒๕๐ ไร่ ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน ๑๐๐ แห่ง เพาะชำกล้าไม้มีค่า ๒๕,๐๐๐ กล้า เพาะชำกล้าหวาย ๑๕,๐๐๐ กล้า เพื่อแจกจ่ายให้แก่ราษฎรและส่วนราชการต่างๆ และจัดทำแนวกันไฟระยะทาง ๑๐ กิโลเมตร ขณะนี้ดำเนินการเสร็จแล้ว

ประโยชน์ของโครงการ : ทำให้รักษาและฟื้นฟูระบบนิเวศในพื้นที่ป่าต้นน้ำลำธารในเขตพื้นที่โครงการให้มีความอุดมสมบูรณ์ และลดการชะล้างพังทลายของดิน ทำให้ราษฎรในพื้นที่โครงการได้รับประโยชน์ จำนวน ๕ หมู่บ้าน ๖๔๗ ครัวเรือน และพื้นที่การเกษตร จำนวน ๒,๕๐๐ ไร่

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านสิ่งแวดล้อม