โครงการ แก้ไขปัญหาช้างป่าอุทยานแห่งชาติทับลาน

อำเภอ เสิงสาง จังหวัด นครราชสีมา

ที่มาของการต่อยอดโครงการ :

เมื่อวันที่ ๒๔ พฤศจิกายน ๒๕๔๔ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชทานพระราชดำริ ณ อ่างเก็บน้ำลำปลายมาศ อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมดำเนินการอนุรักษ์ป่าไม้และช้างป่า โดยพิจารณาหาแนวทาง แก้ไขปัญหาเบื้องต้นและในระยะยาว ด้วยการปลูกพืชเพื่อเพิ่มอาหารช้างป่า

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๔๕ :

๑. งานสำรวจพื้นที่โครงการเพื่อจัดทำฐานข้อมูลโครงการ พบว่า มีสัตว์ป่าเลี้ยงลูกด้วยนม ๒๕ ชนิด สัตว์เลื้อยคลาน ๖ ชนิด นก ๑๕๐ ชนิด และผีเสื้อ ๙๖ ชนิด พันธุ์ไม้มีจำนวน ๑๗๕ ชนิด อาทิ ต้นยางนา (ไม้เด่นในพื้นที่) ต้นกระบก (ไม้ที่เป็นอาหารสัตว์ป่า) ต้นปรง (ไม้พื้นล่างในป่าเต็งรัง) และมีแหล่งอาหารตามธรรมชาติของสัตว์ป่า ได้แก่ ดินโป่ง ๕๐ แห่ง ทุ่งหญ้า ๑๕ แห่ง แหล่งน้ำ ๕ แห่ง

๒. งานจัดทำโป่งเทียม จำนวน ๔๐ แห่ง

๓. งานจัดทำทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ โดยปลูกพืชอาหารช้างในบริเวณพื้นที่ป่า เนื้อที่ จำนวน ๔๐๐ ไร่ และเขตอุทยานแห่งชาติทับลาน จำนวน ๒๐๐ ไร่

๔. งานทำฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน โดยจัดทำฝายต้นน้ำแบบผสมผสาน แบบ C จำนวน ๔๕ และแบบ B จำนวน ๔ แห่ง

๕. งานเฝ้าระวัง ช้างป่าไม่ให้ออกไปทำลายพื้นที่ทำการเกษตรของราษฎร

๖. การฝึกอบรมสร้างจิตสำนึก โดยการสร้างความเข้าใจ การให้ความรู้ และการสร้างจิตสำนึกให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สัตว์ป่า

ประโยชน์ของโครงการ :

๑. ทำให้ช้างป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ และอุทยานแห่งชาติทับลาน มีแหล่งอาหารและแหล่งน้ำเพียงพอต่อความต้องการ

๒. ทำให้ช้างป่าไม่ออกจากพื้นที่ป่าเข้าไปบุกรุกทำลายพืชสวนไร่นาของราษฎรให้ได้รับความเสียหาย อันอาจะเป็นเหตุให้ช้างป่าถูกทำร้าย

หน่วยราชการ พระภิกษุ นักเรียน และประชาชนทั่วไป ร่วมกันปลูกอาหารช้างในเขตอุทยานแห่งชาติทับลาน 

 ค่ายฝึกอบรมเยาวชนให้มีจิตสำนึก

ในการอนุรักษ์ป่าไม้ และสัตว์ป่า 

การจัดทำฝาย เพื่อตักตะกอน

และเป็นแหล่งน้ำให้แก่สัตว์ป่า

สร้างความชุ่มชื้นให้แก่ป่า การจัดทำฝาย เพื่อตักตะกอน

สร้างความชุ่มชื้นให้แก่ป่าและเป็นแหล่งน้ำให้แก่สัตว์ป่า

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๔๖ :

๑. จัดทำฝายชะลอความชุ่มชื้น ทั้งแบบถาวร กึ่งถาวร และแบบผสมผสาน รวม ๖๙ แห่ง เพื่อกักเก็บน้ำไว้ให้ความชุ่มชื้นกับพื้นที่และเป็นแหล่งน้ำสำหรับสัตว์ป่า

๒. จัดทำโป่งเทียม รวม ๖๐ แห่ง ตามสภาพพื้นที่เพื่อให้สัตว์ป่าหากิน

๓. จัดทำทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ โดยปลูกพืชที่เหมาะสมกับพื้นที่เพื่อเป็นอาหารช้างและสัตว์ป่าอื่นๆ

๔. เฝ้าระวัง ช้างป่าไม่ให้ออกไปทำลายพืชผลของเกษตรกรโดยจ้างแรงงานจากราษฎรที่มีพื้นที่ทำกินติดกับแนวเขตป่าและได้รับความเดือดร้อนจากช้างป่าออกมากินพืชผล

๕. ฝึกอบรมสร้างจิตสำนึกให้แก่เยาวชน ประชาชน เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สัตว์ป่า

ประโยชน์ของโครงการ :

๑. ทำให้ช้างป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า มีแหล่งอาหารและแหล่งน้ำเพียงพอต่อความต้องการ

๒. ทำให้ช้างป่าไม่ออกจากพื้นที่ป่าเข้าไปบุกรุกทำลายพืชสวนไร่นาของราษฎรให้ได้รับความเสียหาย อันอาจเป็นเหตุให้ช้างป่าถูกทำร้าย

ผลการดำเนินงาน ปี ๒๕๔๗ : ฟื้นฟูอาหารช้างโดยการปลูกกล้วยน้ำว้า ไผ่ตง ข้าวโพด และสับปะรด ในพื้นที่ป่า ๓๐๐ ไร่ ก่อสร้างฝายต้นน้ำแบบผสมผสานและแบบกึ่งถาวร ๒๒ แห่ง จัดทำโป่งเทียม ๒๐ แห่ง พร้อมทั้งฝึกอบรมเยาวชนเพื่อการอนุรักษ์ป่า ๑๐๕ คน และ จัดชุดลาดตระเวนเฝ้าระวังช้าง ๑๒ คน 

ประโยชน์ของโครงการ : ทำให้ช้างป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ามีแหล่งอาหารและแหล่งน้ำเพียงพอต่อความต้องการไม่ออกจากพื้นที่ป่าเข้าไปบุกรุกทำลายพืชสวนไร่นาของราษฎรให้ได้รับความเสียหาย อันอาจเป็นเหตุให้ช้างป่าถูกทำลาย 

แปลงปลูกกล้วยเพื่อเป็นแหล่งอาหารช้างป่า 

ฝายกั้นน้ำแบบผสมผสาน

ประเภทโครงการ : โครงการพัฒนาด้านสิ่งแวดล้อม